کشت لوبیا و حبوبات

کشت لوبیا

لوبیا گیاهی روز کوتاه و گرمادوست که روزهای گرم و شب های خنک مناسب رشد آن می باشد. دمای مورد نیاز برای رشد لوبیا در روز 20 تا 28 درجه و در شب 15 تا 20 درجه سانتیگراد است.

تاریخ کاشت لوبیا بسیار مهم بوده و باید به گونه ای انتخاب گردد که مرحله حساس رشد آن به ویژه گلدهی با گرما و خشکی تابستان مواجه نشود.

همچنین رسیدن محصول به سرمای پائیزه برخورد نکند. تاریخ کاشت در استانهای لوبیاکاری کشور متنوع است به طوری که از اوایل اردیبهشت (لرستان) تا اوایل تیرماه (برخی مناطق مرکزی) کشت لوبیا مشاهده می شود.

در زمان کاشت لوبیا دمای هوا بایستی بین 13 تا 14 درجه سانتیگراد و دمای خاك 16 درجه سانتیگراد باشد. در غیر اینصورت قادر به جوانه زدن نمی باشد.

تناوب لوبیا

منظور از تناوب زراعی ، کشت محصولات مختلف با ترتیب معین در یک مزرعه است. اجرای صحیح تناوب زراعی با منافع بسیاری از قبیل افزایش محصول، افزایش ذخیره مواد آلی خاك، استفاده مؤثر از مواد غذایی خاك، کاهش خسارت فرسایش، استفاده مؤثرتر از کودهای شیمیایی و حیوانی، کنترل علفهای هرز، آفات و بیماريها همراه است.

بهترین تناوب برای لوبیا، گندم و جو هستند. به دلیل تفاوتهای ریشه ای و مورفولوژیکی گندم و لوبیا، اغلب منافع فوق برآورده می شود. تناوب لوبیا-گندم یا جو و یا لوبیا-گندم یا جو- آیش در بیشتر مزارع لوبیاکاری رعایت می شود.

حبوبات علاوه بر ارزش غذایی بالا، تولید نیتروژن را در خاک افزایش می دهند که باعث غنی شدن خاک در طول تناوب زراعی می شود.

چگونه حبوبات نیتروژن را در خاک تثبیت می کنند؟

حبوبات در همزیستی با باکتری های تثبیت کننده نیتروژن به نام ریزوبیا تکامل می یابند که روی گره های ریشه آنها زندگی می کنند و دارای توانایی تقریباً معجزه آسایی برای تبدیل نیتروژن اتمسفر به شکل محلول هستند که از طریق ریشه ها به راحتی جذب می شوند.

نیتروژن عامل رشد رویشی و سرسبزی در گیاهان است، اما در بیشتر خاک ها کمبود نیتروژن وجود دارد، به همین دلیل است که کشاورزان و باغداران اغلب از کودهای حاوی این عنصر استفاده می کنند. لوبیا و نخود با اضافه کردن نیتروژن به خاک، مواد مغذی مصرف شده توسط دیگر محصولات برداشت شده را جایگزین می کنند.

از اینرو لوبیا و سایر محصولات پوششی تثبیت کننده نیتروژن گاهی اوقات به عنوان “کود سبز” نامیده می شوند زیرا خاک اطراف خود را حتی پس از خشک شدن یا کنده شدن غنی می کنند. گیاهان پوششی مانند حبوبات برای احیای خاک های تخریب شده ضروری هستند.

آماده سازی زمین

خاکی که برای کشت لوبیا در نظر گرفته میشود باید به اندازه کافی عمق داشته و در قسمت سطحی نرم و حاصلخیز باشد. به طور کلی هدف از آماده سازی زمین ، زیر خاك بردن بقایای گیاهی، از بین بردن علفهای هرز، زیر خاك کردن مواد تقویت کننده (کودها) ، حفظ رطوبت موجود در خاك، ایجاد نفوذپذیری، نرم کردن و افزایش عمق خاك زراعی میباشد.

لوبیا گیاه حساس به شوری است و تهویه مناسب خاک برای ریشه آن ضروری است. در طی مرحله سبز شدن این گیاه به سله بسیار حساس است و در چنین خاکهایی تراکم  بوته در واحد سطح بشدت کاهش می یابد. بستر کاشت بایستی به نحوی آماده گردد که بهترین محیط برای جوانه زنی، سبز شدن و توسعه ریشه ها مهیا شود.

تهیه زمین شامل مراحل مختلفی است که با در نظر گرفتن روش زراعت (مکانیزه و سنتی)، بافت خاك و نوع تناوب ممکن است تفاوتهایی داشته باشد. شخم پائیزه بر شخم بهاره ترجیح داده میشود. زیرا آب بیشتری ذخیره شده و یخ آب حاصل کلوخه ها را خرد میکند. همچنین فرسایش حاصل از جاری شدن آب کاهش یافته و بقایای گیاهی و علفهای هرز در زیر خاك زودتر پوسیده میشوند. در بهار نیز به محض اینکه زمین گاورو شد از دیسک یا ماشین شخم زنی برای خرد کردن کلوخه ها استفاده میگردد.

شرایط کاشت لوبیا و حبوبات

بیشتر حبوبات محصولاتی مقاوم و بادوام هستند که نگهداری و برداشت آنها آسان است. در اینجا چند نکته کلی برای پرورش حبوبات آورده ایم:

1. مطمئن شوید که کشت کدام حبوبات برای آب و هوای منطقه شما مناسب هستند.
2. انتخاب بذر مناسب و یکنواخت؛ در صورت احتمال شیوع بیماری های خاکزی، بذور را باید با سموم مناسب قبل از کاشت ضدعفونی کرد.
3. دانه های حبوبات را با فاصله مناسب از هم بکارید. استفاده از فواصل ردیف باریک (20سانتی‌متر)، میزان بذر حدود (110 کیلوگرم در هکتار) جهت کشت لوبیا توصیه می‌گردد.
4. محصولات حبوبات را در نور مستقیم خورشید پرورش دهید. گیاهان حبوبات بهترین عملکرد را در مناطق بدون سایه دارند، کاشت باید به گونه ای باشد که گیاهان یکدیگر را از دریافت نور خورشید مسدود نکنند.
5. خاک را مرطوب نگه دارید. بیشتر گیاهان خانواده حبوبات در خاک های با رطوبت و حاصلخیزی متوسط خوب عمل می کنند. افزودن مالچ یا مواد آلی می تواند به حفظ رطوبت خاک و پایین نگه داشتن دمای خاک برای نخود و لوبیا کمک کند.
6. حبوبات خود را به طور مداوم آبیاری کنید. حبوبات با مقدار ثابت آبیاری خوب عمل می کنند، به خصوص با افزایش دما. لوبیا سبز به یک تا دو اینچ آب در هفته نیاز دارد و بر خلاف آبیاری دستی از بالا، با سیستم های آبیاری داخل زمین به خوبی عمل می کند. نخود فرنگی در خاک غرقاب بالغ نمی شود، اما دانه های نخود را باید قبل از کاشت در آب خیس کنید.

7. کنترل آفات و بیماریها. آفات رایج حبوبات اغلب شته ها و تریپس هستند. مهم ترین عامل محدود کننده در مناطق خشک، آفت کنه میباشد.

برای کنترل این آفت می توان به استفاده از آبیاری تحت فشار، کاهش سطح خشک در مزارع (کوچک کردن پشته ها) و مبارزه با علفهای هرز حاشیه مزارع در اوایل فصل بهار اشاره نمود و در صورت عدم کنترل نهایتاً کاربرد انواع سموم کنه کش توصیه می گردد.

استفاده از گوگرد مش 200% بصورت گردپاشی و یا سوسپانسیون و نیز محلول پاشی گوگرد مایع، روش موثری جهت پیشگیری و درمان آفاتی مثل تریپس و شته می باشد.

از مهم ترین بیماریهای لوبیا می توان به بیماری فوزاریوم ریشه لوبیا اشاره کرد . از علائم این بیماری می توان به ارغوانی و تو خالی شدن ریشه ها و زردی عمومی اندام هوایی اشاره نمود.

برای کنترل این بیماری میتوان از روش های زیر کمک گرفت:

• کشت لوبیا در خاکهای با زهکشی مناسب
• رعایت تناوب زراعی
• استفاده از ارقام مقاوم
• ضدعفونی بذور با سموم قارچ کش مناسب
• حذف بوته های سایر میزبان ها

تغذیه گیاهی

از جمله عوامل محیطی مهم که بر عملکرد لوبیا تاثیر گذار است تغذیه مطلوب و متعادل گیاه می باشد. همان گونه که می دانیم گیاهان به دو دسته عناصر پر مصرف و کم مصرف برای رشد نیاز دارند.

عناصر پر مصرف: ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، گوگرد، منیزیم

عناصر کم مصرف: آهن، روی، بر، منگنز، مس، مولیبدن، کلر

1- ازت

حبوبات از جمله لوبیا قسمتی از ازت مورد نیاز خود را از طریق همزیستی با باکتری های ریزوبیوم بدست می آورد مشروط به اینکه تعداد کافی باکتری در خاک موجود باشند و از طرف دیگر رابطه همزیستی بین گیاه و باکتری ایجاد شود.

این گیاه در طول یک فصل زراعی حدود 150 کیلوگرم در هکتار ازت از خاک جذب می کند که بخشی از آن توسط باکتری ریزوبیوم تولید شده و مابقی با مصرف کودهای ازته تامین میشود. معمولاً بین 50 تا 80 کیلوگرم در هکتار ازت در مراحل اولیه دوره رشد به عنوان کود استارتر در دو مرحله( همراه با آبیاری اول بعد از کاشت و شروع رشد شاخه گل دهنده) استفاده می شود.

که می توانید از کودهای کامل ماکرو 3-5-7 و کود کامل ماکرو 6-6-12 استفاده نمائید.

2- فسفر

     از جمله عناصر لازم جهت توسعه ریشه در گیاه بوده که در افزایش عملکرد نقش بسزایی دارد. معمولاً مصرف کود فسفره بعد از آزمون خاک انجام می گیرد ولی به طور کلی برای تولید یک تن دانه به حدود 32 کیلوگرم اکسید فسفر نیاز است. که می توانید از کود سوپر فسفات ساده استفاده نمائید.

3- پتاسیم

    پتاسیم نیز از عناصر ضروری گیاه است لذا مصرف انواع کودهای پتاسیمی قبل از کاشت میتواند مشکل کمبود پتاسیم را رفع کند. میزان مصرف پتاسیم بر اساس آزمون خاک مشخص می شود.

عناصر ریز مغذی(کم مصرف) را نیز می توانید به صورت محلول پاشی در چند مرحله استفاده نمائید. معمولاً سعی می شود که در مرحله قبل از گلدهی، و دوره پر شدن دانه ها نسبت به مصرف این کودها  اقدام گردد.

می توانید از کود پتاس گرانوله استفاده نمائید.