در فصل پاییز چی بکاریم؟
از اوایل پاییز تا اواخر آبان ماه یکی از بهترین زمان‌های سال برای کاشت پیازهای بهاری، گیاهان یکساله و سبزیجات فصل سرد و همچنین بسیاری از درختان، درختچه‌ها و همچنین گل لاله و نرگس است. در این مقاله به این موضوع که چه محصولاتی برای کشت پاییزی مناسب هستند می پردازیم.
با کوتاه شدن و خنک شدن روزها، کاشت های تابستانی مانند گوجه فرنگی، خیار و کدو سبز شروع به کم شدن می کنند. با حذف این گیاهان، فضایی در باغ برای کاشت های جدید به وجود می آید. سبزیجات زیادی برای کاشت در پاییز وجود دارد که می‌توانید آنها را در زمستان و حتی تا اوایل بهار کشت و برداشت کنید.
توصیه های کاشت سبزی پاییزی
از آنجایی که شرایط هوا تا پاییز معتدل است، رشد محصولات اغلب آسان‌تر است و برداشت تازه نیز به همان اندازه مفید است.
چرا در پاییز بکاریم؟
- خاک هنوز گرم است و باعث رشد خوب ریشه می شود.
- هوای خنک تهدید تنش گرمایی روی گیاهان جدید را از بین می برد.
- افزایش بارندگی به گیاهان کمک می کند تا قبل از زمستان سیستم های ریشه ای قوی تری ایجاد کنند.
- بسیاری از آفات و بیماری‌هایی که در فصل بهار و تابستان باغ‌ها را آزار می‌دهند، در پاییز تهدید بزرگی نیستند.
چی بکاریم؟
سبزیجات ریشه دار با رشد سریع مانند تربچه، چغندر و شلغم نیز در شرایط خنک رشد می کنند و کمتر از دو ماه طول می کشد تا بالغ شوند. همچنین پاییز زمان مناسبی برای کاشت مجموعه پیاز و حبه های سیر برای برداشت در اواخر بهار یا تابستان سال بعد است.
1. چغندر
چغندر را می توان 2 تا 3 هفته قبل از آخرین یخبندان متوسط در بهار یا در اواخر تابستان یا اوایل پاییز 6 تا 8 هفته قبل از اولین یخبندان متوسط در پاییز کاشت.
کشت چغندر در فصل سرما انجام می گیرد. در مناطق معتدل و سردسیر بهتر است در بهار و در مناطق گرمسیری در پاییز و زمستان کاشته شود.
چغندر گیاهی است دوساله که دارای برگ های پهن چین دار سبز تیره بوده که مستقیما از ریشه خارج می شوند، ساقه گل دهنده در سال دوم به گل نشسته و یا به طور کلی پس از دیدن یک دوره سرمای زمستانه به گل می نشیند.
مالچ پاشی چغندر: برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از علف های هرز، چغندرها را به خوبی آبیاری کنید و سپس لایه ای از مالچ را بین ردیف ها به عمق حداقل 4 اینچ (10 سانتی متر) قرار دهید.
چغندر تپه ای: با رشد چغندر، ریشه ها می توانند خود را از زمین بیرون برانند، بنابراین در صورت لزوم خاک را در اطراف ریشه ها بالا ببرید.
وجین علف های هرز در نزدیکی چغندر: اگر علف های هرز در نزدیکی چغندر رشد کردند، به جای استفاده از ابزار، آنها را با دست جدا کنید. بیل زدن یا ماله می تواند چغندرهای در حال رشد را کنده و آنها را در معرض بیماری قرار دهد. برای جلوگیری از رقابت برای آب و مواد مغذی، بسترهای کاشت را عاری از علف های هرز نگه دارید.
جهت کوددهی چغندر بسته به میزان pH خاک، از کود آلی گوگردی استفاده کنید.
2. کاهو
كاهو جزء سبزي هايي اسـت كه در تمام طول سال به شـرط دارا بودن آب و هواي مناسـب، قابل كشـت اسـت.
کاهو را می‌توان با استفاده از بذر کشت نمود. بهتر است در ابتدا بذرها را در محیط مناسب پرورش دهید و سپس گیاهچه ها را به محل مناسبی که برای کاشت کاهو، در نظر گرفته‌اید منتقل نمایید.
بذر ها طی سه روز به سرعت جوانه می زنند. کاهو رشد بسیار بالایی دارد و پس از حدود یک ماه شاهد گیاهچه‌های آن خواهید بود. گیاهچه ها قد کوتاه و فرم قلبی شکل دارند و حالا زمان آن فرارسیده که به محل پرورش منتقل شوند. در زمان کاشت کاهو، محل پرورش باید به خوبی شخم زده شده باشد تا خاک، نرم شده و علف هرزی وجود نداشته باشد. پس از آن در صورت مساعد بودن خاک و نور، می‌توانید طی ۵ الی۶ هفته منتظر برداشت محصول کاهوهای تازه و شاداب باشید.
3. هویج
هویج را می توان از طریق نشا کاشت، اما روش معمول کاشت مستقیم بذر است، بذرها طی 10 تا 21 روز جوانه می زنند. معمولا از کاشت بذر تا برداشت 50 الی 75 روز طول می کشد. حتی اگر زمستان در زمین بماند، ریشه ها می توانند کاملا خوشمزه باشند. این گیاه بهترین رشد را در دمای 16 الی 18 درجه سانتی گراد دارد.
کاشت هویج:
هویجها باید 10 تا 12 هفته قبل از اولین تاریخ یخبندان پاییزه کاشته شوند. هویج در هوای خنک به خوبی رشد می کند. به محض اینکه خاک در بهار گرم شود و یا حتی دو تا سه هفته قبل از آخرین سرما، می توانید نشا هویج یا کاشت بذر هویج را شروع کنید. در مناطق با آب و هوای گرمسیر، هویج در پاییز و زمستان کاشته می شود.
بذر ها را با فاصله 2 الی 5 سانتی متر و فاصله ردیفی حدودا 20 الی 25 سانتی متر در کنار پشته ها بکارید.
خاک مناسب:
خاک‌های سنگین و رسی به‌هیچ عنوان برای کشت هویج توصیه نمی‌شود زیرا در این خاک‌ها ریشه قادر به توسعه و رشد نیست و همچنین ریشه‌ها بد شکل می‌شوند.
هویج به خاک سست با زهکشی خوب نیاز دارد. وجود سنگ و توده باعث شکافتن و تغییر شکل ریشه های هویج می شوند. هویج خاک با اسیدیته 6 الی 6/8 را ترجیح می دهد. قبل از کاشت زمین را به خوبی شخم یزنید تا نرم شود.
حتی وقتی ریشه ها در زیر زمین رشد می کنند، برای پرورش گیاه و رشد قندهای هویج، شاخ و برگ ها نیاز به آفتاب دارند. برای جلوگیری از تغییر شکل ریشه حتما منطقه را عاری از علف های هرز نگه دارید.
4. کلم
کلم پیچ تقریباً کلمی زمستانه است و مقاومت خوبی نسبت به سرما دارد. علاوه بر کاشت در فصل بهار مناسب برای کاشت پاییزه نیز می‌باشد.کاشت پاییزه یا زمستانه به معنای کاشت بذر در سرمای زمستان نیست بلکه قابل برداشت در زمستان است، به این معنا که بذرها را قبل از پاییز و قبل از اواخر تابستان با توجه به دمای کاشت محیط ، کشت نمایید به طوری که دوره ی بلوغ و برداشت آن در فصل سرما باشد.
بسته به رقم، می توانید اولین برگ های کلم را در حدود ۵۰ تا ۶۰ روز پس از کاشت یا ۷۰ تا ۸۰ روز پس از بذر برداشت کنید.
زمان مناسب برای کاشت کلم پیچ:
بذرکلم پیچ باید در اوایل بهار ، شش تا هشت هفته قبل از آخرین یخبندان در محیط داخل آماده شود. همچنین می توانید در اواخر تابستان آنها را کاشت کنید تا در پاییز کلم پیچ ها را برداشت کنید. برای تعیین بهترین زمان کاشت بذر کلم پیچ ، زمان یخبندان موردانتظار منطقه خود را بررسی کنید.
جوانه های کلم پیچ بین چهار تا شش هفته در داخل رشد می کنند و سپس چند هفته قبل از آخرین یخبندان به بیرون انتقال داده می شوند.
خاک مناسب:
کلم یک تغذیه کننده سنگین است. به سرعت خاک را از مواد مغذی خالی می کند و در طول رشد به منبع ثابتی از آب و مواد مغذی نیاز دارد. خاک را از قبل با مخلوط کردن کود و یا کمپوست آماده کنید. خاک نیز باید دارای زهکشی مناسب باشد، زیرا با پوسیده شدن ریشه کلم شکافته شده و رشد نمی کند.
همچنین اطمینان از محدوده pH مناسب نیز مهم است، ۶.۵ تا ۶.۸ ایده آل است.
در یک تناوب زراعی سنتی، کلم ها به دنبال نخود یا لوبیا کاشته می شوند که به طور طبیعی نیتروژن را در ریشه های خود تثبیت می کنند. هنگامی که محصول برداشت می شود، این ریشه ها در زمین باقی می مانند و به تغذیه کلم های بعدی کمک می کنند.
5. تربچه ، پیاز و پیازچه
همه اعضای خانواده پیاز در زمستان از کاشت های پاییزی به خوبی رشد می کنند. پیاز را می توان در حدود 24-32 هفته برداشت کرد، اما پیاز بهاره و تره فرنگی خیلی زودتر در عرض 8-12 هفته آماده می شوند.
خاك سبک (لوم شنی، شن لومی و شنی) که غنی از ماده آلی و داراي زهکش خوب باشد، مناسب‌ترین خاك است که بر کیفیت پیاز موثر است.
کاشت پیازچه:
برای کاشت یک نقطه آفتابی در باغ را انتخاب کنید. پیاز زمستانه به اندازه کافی برای کاشت در شرایط مختلف مقاوم است، هرچند که نور کامل خورشید را ترجیح می دهد.
در هر ردیف بین هر پیازچه 4 تا 6 اینچ (10 تا 15 سانتیمتر) فاصله باشد. هر ردیف نیز 1 فوت (30 سانتیمتر) فاصله داشته باشد.
پیازچه های کاشته شده را با لایه ی سنگینی از مالچ (به هر گونه پوششی اطلاق می‌شود که برای محافظت و ارتقاء کیفیت خاک، روی سطح خاک گسترده می‌شود) پوشش دهید. مالچ باعث می شود خاک رطوبت بیشتری را حفظ و پیازها را کمی گرم تر از خاک نگه می دارد.
بلافاصله بعد از کاشت بذرها باید زمین آنها را آبیاری نمایید تا بذرها کاملاً خیس شوند. بعد از جوانه زنی نیز گیاه پیاز به ۲ تا ۳ بار آبیاری در هفته نیاز خواهد داشت.
روش کاشت مستقیم بذر تربچه
بستر سازی برای کشت پاییزی
استفاده از خاک سبک و قوی بهترین شرایط را برای رشد این بذر به ارمغان خواهد آورد. باغچه را تا عمق ۱۵ سانتی‌متری شخم زده و آن را با مقداری کود دامی پوسیده مخلوط کنید.
کشت بذرها
قبل از کاشت بذر تربچه باید ۱۰ ساعت آن را در آب خیس کنید. سپس بذرها را در ردیف‌هایی به فواصل ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متری و در عمق ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متری از هم بکارید.
آبیاری
خشک شدن خاک احتمالاً باعث بی‌مزه شدن این سبزی خواهد شد. از این رو بهتر است خاک این سبزی را همیشه مرطوب نگه‌دارید.
برداشت
معمولاً بعد از کشت بذرها دو ماه زمان لازم برای برداشت آنها نیاز خواهید داشت. دقت کنید که اگر زمان درستی برای برداشت محصول انتخاب نکنید، احتمال پوک شدن آنها زیاد است.
کود دهی پیاز:
می توانید از کود سوپر فسفات ساده استفاده نمایید.
6. اسفناج
اسفناج یکی دیگر از محصولات مناسب برای کشت پاییزی است.
زمان کاشت اسفناج را مشخص کنید. اسفناج محصول فصل سرد و سبزی مقاومی است که طیف گسترده ای از تاریخ های کاشت را می توان برای آن در نظر گرفت.
برداشت اسفناج در فصل بهار:
اسفناج را چهار تا شش هفته قبل از آخرین یخبندان فصل بهار بکارید. این محصول زودرس می تواند “ساقه دهی” (رشد ساقه و شکوفه) داشته باشد، بنابراین برای دستیابی به بهترین نتایج، قبل از رسیدن به 14 ساعت نور آفتاب در روز، اسفناج ها را برداشت کنید. بعضی از ارقام نسبت به سایر رقم های اسفناج نسبت به رفتن به حالت ساقه دهی مقاومتر هستند.
برداشت اسفناج در فصل پاییز:
برای داشتن یک محصول پاییزی مطمئن تر، اسفناج ها را شش تا هشت هفته قبل از اولین یخبندان فصل پاییز، بکارید.
بذرهای اسفناج را در عمق 1 سانتیمتر و با فاصله ی 5 سانتیمتر از هم بکارید. اگر اسفناج ها را بصورت ردیفی کاشتید، مطمئن شوید که ردیف ها حداقل 20 سانتیمتر از هم فاصله دارند. در واقع با اینکار به بذرها اجازه داده می شود بدون رقابت بر سر فضا، رشد کرده و بالغ شوند.
بذر اسفناج نیاز به رطوبت کافی دارد و باید بذرها بلافاصله بعد از کوددهی اولیه و نیز قبل و بعد از جوانه زدن به میزان کافی آبیاری شوند. مالچ پاشی گلخانه برای مرطوب نگه داشتن خاک بسیار موثر خواهد بود و از خشکی و پیچ و مهره شدن (پیچیدگی) گیاه نیز جلوگیری می کند.
کود مناسب:
بهتر است از کودهای آهسته رهش برای خاک استفاده کنید تا به آرامی مواد مغذی را به به تدریج به خاک برساند. بهترین کودها کود ازت، کنجاله پنبه دانه است که غالبا قبل از کشت به خاک داده می شود. باید کود را به آرامی در اطراف پایه پخش کرده و به آرامی در خاک ترکیب کنید، تا ریشه های کم عمق اسفناج آسیب نبیند.
برداشت اسفناج:
جوانه زدن بذر اسفناج در گلخانه تقریبا 5 روز طول می کشد . تا زمانی که نقطه رشد گیاه در برداشت اولیه آسیب نبیند و هوا خنک باشد، همچنان می توان از بوته برداشت نمود. حدود 40 الی 45 روز زمان می برد تا بوته ها به مرحله برداشت برسد.
می توانید زمانی که برگ ها هنوز کوچک هستند، برداشت را شروع کنید. ابتدا برگهای بزرگتر را برداشت کنید و اجازه دهید برگهای کوچکتر به رشد خود ادامه دهند و یا اینکه کل گیاه را از ریشه درآورید. اوایل روز برای برداشت مناسب تر است چراکه برگهای اسفناج بیشترین رطوبت را داشته و باطراوت هستند. بهتر است برای کاشت متوالی اسفناج هر 3 الی 4 هفته یکبار را در نظر بگیرید.